Sağlıklı yemek pişirmek için tencere ve tava seçimi nasıl olur?
En Kötüden başlayarak pişirme kaplarını inceleyelim;
Yapışmaz Pişirme Kapları
Güvenli pişirme kapları değildir. PTFE (politetrafloroetilen) yapışmaz pişirme kaplarında iç kaplama malzemesi olarak kullanılır. Bu kaplama, pişirme işlemi sırasında yiyeceklerin tavaya yapışmasını önler ve yıkanması da kolaydır. PTFE, PFOA (perflorooktanoik asit) ve açıklanmayan diğer kimyasallar içerebilir. Yüksek pişirme sıcaklıklarında, PTFE kaplı pişirme kaplarının, zehirlilik gösteren çeşitli gazlar ve kimyasallar açığa çıkardığına dair çalışmalar vardır. Bir üreticinin PTFE kaplamasının PFOA içermediğini iddia etmesi potansiyel olarak zararlı başka kimyasallar kullanıyor olabileceğini düşündürmektedir. İnsanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, artan PFOA maruziyetiyle, testis ve böbrek kanserleri riskinin de arttığı ileri sürülmektedir., çalışmalar ayrıca tiroid kanseriyle de olası bir bağlantıdan bahsetmektedir. Değişik kanser türleriyle bağlantılı olduğuna dair çeşitli çalışmalar da mevcuttur.1American Cancer Society-PFOA, PFOS, and Related PFAS Chemicals
Kil
Kil pişirme kaplarıda sorunludur. Kil yer kabuğunun bir parçası olduğu için içinde kurşun ve kadmiyum gibi ağır metaller bulunabilir. Sır olmadığı için yemeğinizle arasında hiçbir engel yoktur. Kil pişirme kaplarının toksik metaller içermediğinden emin olmanın tek yolu, kullanılan her kil partisini test etmektir. Bu da muhatemelen zor ve pahalıdır.
Alüminyum
Alüminyum tuzlarının sızmasına neden olabilir. Kurşun veya cıva gibi kesin olmamakla birlikte alüminyumunun sağlığımız üzerindeki olumsuz etkileri tartışmalıdır. Kesin olmamakla birlikte alzheimer ile bağlantılı olduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.2Alzheimer’s Society-Metals and the risk of dementia Ayrıca alüminyumun zamanla vücutta biriktiğini de unutmamalıyız.
Seramik kaplı Yapışmaz pişirme kapları
Bunlar üstünde ince bir seramik tabaka bulunan metal kaplardır. Tavanın alt tabakası veya metal çekirdeği markadan markaya değişir. Bazıları, iletken özellikleriyle bilinen ucuz bir metal olan anodize alüminyum kullanırken diğerleri dökme demir veya paslanmaz çelik kullanır.
Seramik kaplamaya gelince, çoğu gerçek anlamda seramik değildir. Bunlar aslında silika (kum) ve diğer inorganik kimyasalları içeren “Sol-jel” kaplamalardır. Sol-jel, pişirme kaplarının yapışmaz hale getirilmesi için seramik kaplamaların uygulanmasında tercih edilen yöntemin adıdır. Toksik olmayan pişirme kabı olarak değerlendirilebilir. Sol-jel kaplamalar teknik olarak PTFE kaplamalara göre daha sert ve daha yüksek sıcaklıklara dayanabilir, ama 500 derecenin üstündeki sıcaklık, seramik kaplamanın bozunmasına neden olabilir.
Seramik kaplamalı pişirme kaplarının güvenli olduğu bilinse de Sol-gel’in uzun süreli kullanımına ilişkin karar hâlâ kesin değil. Ayrıca derin çiziklere sahip seramik yüzeyler, seramik kaplamanın altındaki ana metalden toksinlerin sızmasına neden olabilir.
Yavaş Pişiriciler
NPR nin bir haberinde, yavaş pişiricilerin genellikle seramik ek parçalara sahip olduğu için kurşun içerebileceğinden ve test edildiklerinden bahsedilmektedir. Ağır metaller biyobirikimli olduğu için, yani bir kez alındıktan sonra vücutta birikir ve uzun süre kaldıklarından bence dikkate alınmalıdır.
Seramik
%100 seramik pişirme kapları genellikle toksik kimyasallar içermez ve yüksek sıcaklıklarda ısıtıldığında zehirli duman çıkarmaz, bu da onu güvenlik açısından daha iyi bir seçim haline getirir,
Paslanmaz Çelik
Paslanmaz çelik, en güvenli seçenek olarak sayılabilir. Doğru kullanımla yapıştırma sorunu çözülebilir, temizliği de zor değildir. Paslanmaz çelik, pişirme sırasında yiyeceğe krom, nikel ve demir sızdırır. Demir ve krom sorun olmasa da sağlığımız için nikele ihtiyaç yoktur. (Kaynak) Pişirme süresinin uzaması, yeni pişirme kaplarının kullanılması, pişirilen yiyeceklerin türü (domates sosu), pişirme sıcaklığı krom ve nikel miktarlarını artırabilir .
Dökme Demir
Dökme demir, pişirme sırasında demirin yiyeceğe sızmasına neden olur. Demir temel bir besindir ama aşırı dozda demir toksiktir. Paslanmaz çelikte olduğu gibi, pişirilen yiyecek türü (asidite) ve uzun pişirme süreleri demir salınımını önemli ölçüde artırır. Yani domates sosunu uzun süre pişirirseniz aşırı dozda demir almanız mümkündür. Dökme demirin yapıştırmaz özelliği nedeniyle yumurta ya da pancake için kullanabilirsiniz böylece denge sağlayabilirsiniz.
Cam pişirme kapları
Cam inert bir malzemedir, yani yüksek ısıda bile kimyasal olarak reaktif değildir. Bu, ısıyı çok iyi dağıtmamasına ve kırılma riski olmasına rağmen, onu toksik olmayan fırınlama için güvenli bir alternatif haline getirir. Ani sıcaklık değişikliklerinden kaçınmak çok önemlidir, cam aynı zamanda saklama kabı olarak da kullanılabilir.